Filmy 38 / 51

Raport Karskiego
Odpowiedź Claude'a Lanzmanna na książkę Yannicka Haenela

Najnowszy dokument Claude’a Lanzmanna emitowany w telewizji Arte w marcu 2010 r. Jest to polemika z książką Yannicka Haenela, w której autor w niebezpieczny sposób stosuje fikcję literacką, mówiąc o wizycie Karskiego u prezydenta Franklina Delano Roosevelta. Lanzmann na nowo dokonał montażu nagrania z Karskim z 1978 r. W „Shoah” wybrał ze względów kompozycyjnych materiał tylko z pierwszego dnia wywiadu – tego dnia Karski zachowywał się w zdecydowanie bardziej przejmujący sposób. W „Raporcie Karskiego” mowa głównie o amerykańskiej części misji słynnego kuriera. Lanzmann zaznacza, że słuchając relacji Karskiego ze spotkań z brytyjskimi i amerykańskimi oficjelami, „stajemy naprzeciw fundamentalnego pytania: Co to znaczy wiedzieć? Jakie wrażenie sprawia wiedza o niewysłowionych koszmarach na osobie, która słyszy o nich po raz pierwszy?”. O ile Roosevelt nawet nie dopytywał Karskiego o kwestię żydowską, o tyle sędzia Felix Frankfurter, przywódca społeczności żydowskiej w Ameryce, po prostu nie mógł Karskiemu uwierzyć. Karski -„Ja się znów staję maszyną. Opowiadam. Pamiętam, że wyglądał na coraz mniejszego. Raport trwa zazwyczaj 15-20 minut. Mówię mu: żydowscy przywódcy, getto, Bełżec”. Frankfurter - „Znam ludzkość, znam człowieka! Niemożliwe! Nie! Nie! Nie!”.

Raport Karskiego (Le Karski Rapport), reż. Claude Lanzmann, Francja 2010 r.

Źródło: oprac. Joanna Król