Dni Karskiego

"Wysłannik z Polski"

(Messanger from Poland, reż. Martin Smith, Wielka Brytania 1987, 40 min.)

Jest to wywiad z nieco ponad 70-letnim Janem Karskim, dotyczący jego zaangażowania w latach 1943-1944 w próbę poinformowanie świata alianckiego o dokonującej się zagładzie polskich Żydów. Film jest brytyjską odpowiedzią na przeprowadzony nieco wcześniej wywiad z Karskim przez Claude’a Lanzmanna, pokazany we fragmencie „Shoah”.

Opowieść Karskiego rozpoczyna się od jego aresztowania w 1941 r. na Słowacji i późniejszego uwolnienia przez polskie podziemie. Dokładniej Karski opowiada o nieco późniejszych przygotowaniach do kolejnej misji, skupiając się na swoich żydowskich rozmówcach - Leonie Fejnerze i bliżej nieokreślonym przywódcy syjonistów. Następnie Karski kolejno opisuje swoje wizyty w getcie warszawskim i obozie zagłady w Bełżcu – o tym, że był to Bełżec Karski był wówczas całkowicie przekonany. Fakt, iż widział wywożonych z obozu ludzi tłumaczył chwilowym przepełnieniem obozu i decyzją odesłania części skazanych do Sobiboru.

Kolejne partie wywiadu dotyczą jego najważniejszych spotkań w Anglii i w Stanach Zjednoczonych. Dużo uwagi Karski poświęcił opisowi spotkań z ministrem Edenem, prezydentem Rooseveltem, sędzią Franfurterem i Szmulem Zygielbojmem. Poza tym ostatnim inni jego rozmówcy nie wykazali większego zainteresowania losem mordowanych Żydów europejskich.